× Thông báo! Bạn phải đăng nhập mới có thể XEM được tập này
00:00
00:00
(narrator) Down this road, on a summer day in 1944,
Xuôi con đường này, vào một ngày hè năm 1944,

the soldiers came.
bọn lính đã đến.

Nobody lives here now.
Bây giờ không còn ai sống ở đây.

They stayed only a few hours.
Bọn lính chỉ ở lại vài giờ.

When they had gone,
Nhưng khi chúng ra đi,

a community which had lived for a thousand years...
một cộng đồng cả ngàn năm lịch sử...

was dead.
đã bị xóa sổ.

This is Oradour-sur-Glane
Đây là làng Oradour-sur-Glane

in France.
ở Pháp.

The day the soldiers came,
Khi bọn lính đến,

the people were gathered together.
mọi người trong làng bị tập hợp lại.

The men were taken to garages and barns.
Đàn ông bị bắt đến ga-ra và nông trại,

The women and children were led down this road...
phụ nữ và trẻ em thì bị dẫn đi theo con đường này...

and they were driven into this church.
và họ bị đưa vào nhà thờ này.

Here, they heard the firing
Ở đây, họ nghe tiếng súng nổ

as their men were shot.
khi những người đàn ông trong làng bị bắn.

Then they were killed too.
Và rồi họ cũng bị giết.

A few weeks later, many of those who had done the killing
Nhiều kẻ tham gia vụ tàn sát này

were themselves dead - in battle.
đã chết trận vài tuần sau đó.

They never rebuilt Oradour.
Người ta không bao giờ tái thiết lại Oradour.

lts ruins are a memorial.
Những phế tích được giữ như một đài tưởng niệm.

lts martyrdom stands for thousand upon thousand of other martyrdoms
Nỗi đau của hàng ngàn người hòa chung với hàng ngàn nỗi đau khác

in Poland, in Russia,
ở Ba Lan, ở Nga,

in Burma, in China,
ở Burma, ở Trung Quốc,

in a world at war.
ở chiến tranh thế giới.

(cannon fires)

(bell tolls)

Remember the dead.
Tưởng nhớ những người đã khuất.

ln the Second World War,
Trong Thế chiến thứ hai,

Britain and her Commonwealth
nước Anh và khối Thịnh Vượng Chung

lost 480,000 dead.
có 480.000 người chết.

120,000 of them were from the Commonwealth.
120.000 người thuộc khối Thịnh Vượng Chung.

60,000 were civilians - men, women and children -
60.000 người là thường dân - đàn ông, phụ nữ và trẻ em -

killed in air raids on Britain.
bị giết trong các cuộc không kích ở Anh.

Compared to the slaughter of the First World War,
So sánh với con số thương vong trong Thế chiến thứ nhất,

the total is not great.
con số này không quá lớn.

But remember the dead,
Nhưng hãy nhớ những người đã khuất,

each one a son, father, husband,
mỗi một người con, người cha, người chồng,

lover... brother.
người yêu... người anh em...

(man) We had a telegram to say
Chúng tôi có một bức điện tín

that he was missing on operations.
báo anh ấy đã mất tích trong chiến dịch.

And it reads:
Nó ghi rằng:

"Regret to inform you that your husband,
"Rất tiếc phải thông báo tới bà rằng chồng bà,

Squadron Leader Thomas Henry Desmond Drinkwater
Thiếu tá Không quân Thomas Henry Desmond Drinkwater

is missing as the result of air operations
đã bị mất tích trong chiến dịch không kích

on Thursday the 18th of May, 1944."
vào thứ Ba, ngày 18 tháng 5 năm 1944."

"Letter follows. Any further information received
"Sẽ còn những bức thư khác. Mọi thông tin nhận được

will be immediately communicated to you."
sẽ được thông báo ngay lập tức cho bà."

"Pending receipt of written notification from the Air Ministry,
"Trong khi chờ thông báo bằng văn bản từ Bộ Không quân,

no information should be given to the press."
không nên cung cấp bất cứ thông tin nào cho báo chí."

(bugles play the Last Post)

(man) lt's very funny, a battlefield.
Thật sự thú vị, một chiến trường.

The other day I watched a duck shoot.
Một ngày nọ tôi xem săn vịt.

The actual area extended to about four square miles,
Diện tích thực tế có thể rộng tới hơn 10 km vuông,

of which a fifth was in action.
một phần năm binh lính thì chiến đấu.

All the rest was waiting.
Những người còn lại thì chờ đợi.

And a battlefield is like that.
Và chiến trường là như thế.

lt's extraordinary how inanimate the whole thing seems.
Thật lạ thường, sao mà có thể nhạt nhẽo đến thế.

There's a bit of an action going on in the right-hand corner.
Một trận đánh nhỏ diễn ra ở góc bên phải.

For the rest, there are people lying about, smoking.
Những nơi khác, người ta nằm nghỉ ngơi, hút thuốc.

(narrator) And waiting, and sleeping...
Và chờ đợi, và ngủ...

and waiting,
và cứ chờ đợi,

and waiting.
chờ đợi.

(man) lt's one of the things
Nó là một trong những thứ

that films and books don't bring out -
mà phim ảnh và sách vở không nói đến -

Tolstoy, perhaps, is the exception -
Tolstoy, có lẽ, là một ngoại lệ -

a battlefield
một chiến trường

where nothing seems to be happening.
nơi mà dường như chẳng có gì xảy ra cả.

The action is always over a hedge somewhere else,
Chiến sự luôn xảy ra ở một nơi nào đó,

and it's the decisive thing.
và đó là điều quyết định.

And then they ask you if you were there.
Và người ta sẽ hỏi là anh có ở đấy không.

Well, you weren't.
Nhưng tất nhiên là không.

(narrator) Paris. June, 1940.
Paris. Tháng 6 năm 1940.

They were there all right.
Họ đều cảm thấy ổn thỏa.

But for these soldiers,
Nhưng đối với những người lính,

no parade, no triumph.
không diễu hành, không chiến thắng.

Not the way we're used to seeing it on the newsreels.
Không giống như kiểu chúng ta thường thấy trên thời sự.

All rather quiet, really.
Mọi thứ thực sự rất yên tĩnh.

Nothing much to write home about.
Không có nhiều chuyện để viết thư.

Or perhaps this actually was the scene that would stay with them,
Hoặc có lẽ cảnh tượng này thực sự ở trong lòng họ,

the moment the soldiers would always remember.
khoảnh khắc mà mỗi người lính sẽ luôn ghi nhớ.

Looking back, you know, it's even 28 years now.
Ngẫm lại, anh thấy đấy, đã 28 năm rồi.

l can hear it and l can see it,
Tôi có thể nghe và nhìn thấy nó,

l can smell it.
Tôi có thể ngửi thấy nó.

And l think anybody who was there
Và tôi nghĩ, bất cứ ai đã từng ở đó

must have exactly the same impression,
cũng có cùng một ấn tượng y như vậy.

that, you know, it is something
như anh thấy đấy, đó là những điều

that they will always remember.
mà họ luôn nhớ trong lòng.

(narrator) There's much soldiers don't want to forget.
Có nhiều điều mà những người lính không muốn quên đi.

(♪ band plays military march)

At Mainz in West Germany,
Vùng Mainz ở Tây Đức,

veterans of the Deutsches Afrikakorps meet,
cựu chiến binh Quân đoàn Phi Châu họp mặt,

as they do every couple of years, to relive the past.
cứ hai năm một lần, để hồi tưởng lại quá khứ.

There are wives and camp followers
Có những người vợ và những người giúp dựng trại

and guests from Australia, from Britain, from ltaly.
và cả khách đến từ Úc, Anh, Ý.

Old comrades, old enemies,
Những đồng đội cũ, những kẻ thù cũ,

old memories,
những kí ức cũ,

and plenty of beer.
và rất nhiều bia.

(man) lt's a funny thing about marines,
Có một chuyện vui về lính thủy đánh bộ,

or maybe a funny thing about fighting men of all kinds,
hay có lẽ là chuyện vui về tất cả những người lính,

their minds have a tendency
tâm trí của họ có xu hướng

to cloud out all of the unhappy things
gạt bỏ tất cả những chuyện không vui

and you think only of the happy things.
và chỉ nghĩ đến những điều hạnh phúc.

When l'm with other marines
Khi tôi gặp các lính thủy đánh bộ khác

and we talk about the war,
và chúng tôi nói về chiến tranh,

we talk about some of the funny things.
chúng tôi thường kể chuyện vui.

We never really dwell on the unhappy ones.
Chúng tôi không bao giờ nhắc lại những chuyện buồn.

And l think that would be true of fighting men all over the world.
Và tôi nghĩ mọi người lính trên thế giới đều như thế cả.

(man #2) One of the things
Một trong những điều quan trọng

about being in a tank battalion
khi tham gia vào tiểu đoàn xe tăng

was that you lived completely with the crew of your tank
là anh phải toàn tâm toàn ý sống cùng với kíp lái xe

and completely with your troop.
và toàn tâm toàn ý với lính của anh.

And so, at night, for example, when one came in to laager,
Vì vậy, vào buổi tối khi đưa xe vào bãi,

one would dig a hole and drive the tank over it
cần phải đào một cái hố và lái xe tăng vào,

and you ate, slept and did everything with your crew,
và anh ăn, ngủ và làm mọi thứ cùng kíp xe của mình,

so that one got enormously fond of them
cho nên anh rất thân thiết với họ

and one got to know each other extremely well.
và phải cực kỳ hiểu ý nhau.

You knew they were making the right decisions
Anh biết là họ luôn quyết định đúng

and you just drove on.
và anh chỉ việc làm theo.

Apart from the fact you were young and daft
Ngoài cái chuyện anh còn trẻ, nông nổi

and would have gone anywhere.
và có thể đi bất cứ đâu.

We didn't really find time to, um,
Chúng tôi thực sự không có thời gian

well, have the sort of conversation
cho những cuộc nói chuyện

that we might have now sitting here.
kiểu như chúng ta đang ngồi đây.

l certainly never remember discussing,
Tôi nhớ là chúng tôi chẳng bao giờ thảo luận

well, the outcome of the war,
về kết cục của chiến tranh,

or whether the Germans were right
hay là về chuyện người Đức đúng

or we were right or anything like that.
hay chúng tôi đúng, hay đại loại thế.

lt was just day to day,
Ngày ngày trôi qua,

honest-to-goodness living together,
chúng tôi sống với nhau chân thành

and very pleasant it was.
và hài lòng với chuyện đó.

(moos)

We had a chap who was an experienced butcher
Trong bọn tôi có một anh chàng phụ lái

as the co-driver,
vốn là một anh hàng thịt lâu năm,

and he always arranged that there should be two jerry cans of water
và anh ta luôn bố trí hai thùng nước

behind where the exhaust pipes came out.
ngay đằng sau ống xả.

They'd be constantly more or less on the boil.
Nó sẽ giúp đun sôi nước.

And if, it seemed to me, in the middle of a battle,
Và tôi thấy rằng, giữa một trận chiến,

whatever was happening,
cho dù bất kỳ chuyện gì đang xảy ra,

and he spied a pig,
nếu anh ta thấy được một con lợn,

he would leap out,
anh ta sẽ nhảy bổ ra,

unscrew the great hammer you have for breaking tracks,
tháo cây búa to đùng dùng để gõ xích xe tăng,

and rush off, bash this pig on the head,
và vọt đến, giáng một đòn vào đầu con lợn,

drag it back, bring it in through the side pannier door, um,
kéo nó lại, đem vào xe qua cửa hông, ừm,

and get hold of these two cans of water and light up the stove,
rồi lấy hai cái thùng nước ra và bắt đầu nhóm lửa,

and boil the water and scrape the pig.
đun sôi nước và cạo lông con lợn.

We'd have delicious pork chops
Chúng tôi sẽ có món sườn lợn tuyệt hảo

any time day or night and lived very well.
bất kể ngày hay đêm và sống rất khá.

And it was partly the sort of...
Và một phần việc nữa là...

the sort of scavenging of the crews
cả kíp xe lục lọi những đống rác

and the finding of the wine and the jam and the eggs and all the other things,
để tìm rượu, mứt, trứng và đủ thứ khác,

which helped make the comradeship
tất cả đã góp phần xây dựng tình đồng đội

one of the things that made it such fun.
và làm cho cuộc sống vui vẻ hơn.

(narrator) Fun. And fear.
Vui vẻ. Và sợ hãi...

(man) l don't think l was frightened. l was scared.
Tôi không khiếp mà chỉ sợ thôi.

You know, when you're scared, you're more alert.
Anh biết đấy, mỗi khi anh sợ, anh lại càng cảnh giác.

lt's like you're playing a game with somebody through the woods.
Giống như anh đang chơi một trò chơi với ai đó trong rừng.

You've got a gun, he's got a gun.
Anh có súng, hắn cũng có súng.

Who's gonna shoot first?
Ai sẽ bắn trước?

lt's like a duel.
Cứ như một trận đấu súng vậy.

Who's gonna turn and pull the trigger first?
Ai sẽ lên đạn và bóp cò trước?

(narrator) Fear and fun.
Sợ hãi và vui vẻ.

Moments, even, of beauty.
Thậm chí có những khoảnh khắc hướng về cái đẹp.

(man) Well, l speak of the "lust of the eye",
Tôi muốn nói đến "sự tham lam của con mắt",

a biblical phrase,
một cụm từ trong Kinh thánh,

because much of the appeal of battle
bởi vì phần lớn sự lôi cuốn của trận chiến

is simply this attraction of the, uh,
đơn giản chỉ là sự hấp dẫn, ừm,

outlandish, the strange.
của những thứ kì dị, xa lạ.

But there is, of course, an element of beauty in this,
Nhưng tất nhiên là có nét đẹp trong đó,

and l must say that this is surely, from ancient times,
và tôi có thể khẳng định rằng, ngay từ thời xa xưa,

one of the most enduring appeals of battle.
đây là một trong những nét hấp dẫn nhất của chiến tranh.

One could be drawn into, absorbed, by the spectacle.
Người ta dễ bị cuốn hút bởi cảnh tượng này.

l think especially of southern France,
Tôi đặc biệt nghĩ đến miền Nam nước Pháp,

the terrific bombardment of our planes
máy bay chúng tôi oanh tạc dữ dội

coming over the southern coast of France.
bờ biển phía Nam nước Pháp.

l literally expected the coast to detach itself
Tôi thật sự muốn xem cảnh bờ biển bị tách ra

and... and go into the ocean.
và... và chìm xuống đại dương.

But, uh, to watch this was to forget that you had to...
Nhưng để xem được điều đó, hãy quên rằng anh phải...

When it stopped, you had to get into landing boats
Khi cuộc oanh tạc ngừng lại, anh phải lên tàu đổ bộ

and make off for the shore.
và nhảy lên bờ.

lt was, uh, just at dawn,
Ngay lúc bình minh vừa lên,

and a terrific spectacle in which l think everybody,
một cảnh tượng tuyệt vời, mà tôi nghĩ mọi người,

including, of course, myself, was drawn into it,
tất nhiên kể cả tôi bị cuốn hút,

so that we forgot all about ourselves.
đến nỗi chúng tôi quên mất chính mình.

(narrator) A city falls.
Một thành phố thất thủ.

ln an hour, a soldier,
Trong vòng một giờ, một người lính,

senses quickened, time speeded up,
phán đoán thật nhanh, thời gian trôi nhanh,

might kill and make love
có thể bắn giết, làm tình,

and face death again.
rồi đối mặt cái chết một lần nữa.

One room had a piano
Ở căn phòng nọ có một cây đàn piano

and l was sitting at the piano playing with one finger.
và tôi đang chơi đàn bằng một ngón tay.

This British soldier, a real, uh...
Người lính Anh này, thực sự, ờ...

You couldn't have made a better cartoon
Đó là một bức biếm họa xuất sắc nhất

of a typical British infantryman.
về một người lính bộ binh Anh tiêu biểu.

He was grimy, he was dirty, he had his helmet on,
Anh ta dơ bẩn, đầy cáu ghét, đội mũ cối,

he had his Enfield rifle,
vác súng trường Enfield,

he had grenades festooned on him,
đeo lựu đạn quanh người.

and he had this young 15-year-old ltalian chick with him,
và anh ta có một cô nàng người Ý mới 15 tuổi bên cạnh,

a very buxom young lass
một cô gái trẻ rất nẩy nở

who did not look inexperienced in spite of her age.
nhưng chẳng có vẻ gì là ngây thơ.

And he nodded very politely to me
Anh ta chào tôi rất lịch sự,

and then ignored me totally
sau đó hoàn toàn quên tôi đi,

and went to a cupboard over in the corner and found some, uh,
và đi tới tủ kính trong góc rồi tìm kiếm thứ gì đó...

nice, uh...
hay ho...

lace, uh,
dải ren, ờ...

table napery or nappery. Whatever.
khăn bàn, hay đại loại vậy.

He found a, uh, doily,
Anh ta tìm thấy một cái khăn lót cốc

which he placed on the floor.
và trải xuống sàn nhà.

He was very delicate,
Anh ra quả thực rất tế nhị,

because the room was full of plaster dust
bởi vì sàn nhà phủ đầy bụi thạch cao

and proceeded to cohabit with this girl on the doily.
và bắt đầu "tâm sự" với cô ả trên tấm vải ấy.

lt was very delicate of him, you know.
Anh thấy đấy, anh ta thật tế nhị.

And l'm sitting there picking out a tune on the piano watching...
Còn tôi ngồi đó và làm vài điệu piano...

The whole thing was a weird scene.
Đó là một cảnh tượng kỳ dị.

And l felt, "Would it be better if l left?"
Và tôi nghĩ, "Mình có nên đi không nhỉ?"

Then l felt, "lt would be too..."
Sau đó tôi lại nghĩ, "Như thế thì..."

l was trying to do the polite thing.
Tôi cố gắng tỏ ra lịch sự.

l was trying to, uh...
Tôi cố gắng tỏ ra...

They never, in a sense, gave me a chance to leave, really.
Họ không cho tôi cơ hội để rời đi, thật đấy.

And so, they left.
Và sau đó, họ rời đi.

The girl smiled over her shoulder at me
Cô gái ngoảnh lại cười với tôi

and the soldier said, "So long, Yank,"
còn anh lính kia nói, "Tạm biệt, anh Mẽo."

or something like that,
hay đại loại như vậy,

went back out and back to battle.
sau đó quay ra và trở lại chiến đấu

lt was a weird sort of a... Probably, in many ways,
Thật là một điều kì dị... Có lẽ, xét về mọi mặt,

probably the weirdest and strangest and most sort of dreamlike thing
là điều khác thường, kỳ lạ và mơ mộng nhất

l can remember out of the whole war,
mà tôi vẫn còn nhớ sau cuộc chiến,

this little episode which lasted about five minutes.
sự kiện nhỏ đó chỉ diễn ra trong vòng năm phút.

(narrator) Good to remember the good days.
Thật tuyệt khi nghĩ về những ngày tươi đẹp đó.

The soldiers were welcome.
Những người lính được chào đón.

Everyone was happy.
Ai ai cũng cảm thấy hạnh phúc.

The wine was red.
Rượu vang đỏ.

Wynford Vaughan-Thomas
Wynford Vaughan-Thomas

remembers the liberation of the Burgundy vineyards.
vẫn còn nhớ lúc giải phóng các vườn nho vùng Burgundy.

(Vaughan-Thomas) The French army paused.
Quân đội Pháp chững lại.

The Americans couldn't understand it.
Người Mỹ không tài nào hiểu nổi chuyện đó.

They were in the mountains.
Họ đang đóng quân trong vùng núi.

l remember General Patch saying,
Tôi nhớ tướng Patch có hỏi,

"You know about the French. Why aren't they advancing?"
"Anh hiểu người Pháp phải không? Tại sao họ không tiến lên?"

"They're at this place, Châlons."
"Họ đang ở đây, tại Châlons."

l looked at the map.
Tôi nhìn vào bản đồ.

There's a Châlons sur Saône
Đó là Châlons sur Saône,

at the beginning of the Burgundy vineyard country.
nơi bắt đầu của xứ sở các vườn nho Burgundy.

l go across and there was de Lattre de Tassigny,
Tôi đi đến đó và gặp de Lattre de Tassigny,

Monsalbert and their staff looking at the problem.
Monsalbert và ban tham mưu đang nghiên cứu vấn đề.

They had Larmat's Atlas Vinicole de la France in front of them.
Larmat's Atlas Vinicole de la France chắn trước mặt họ.

And they were studying it
Và họ phải xem xét cẩn thận

because it would be tragic
bởi vì đó sẽ là một thảm kịch

if they fought through Beaune and Nuits St George
nếu họ tấn công xuyên qua Beaune and Nuits St George

and the great vineyards of Burgundy.
và các vườn nho rộng lớn của Burgundy.

France would never forgive them.
Nước Pháp sẽ không tha thứ cho họ.

And they were paused.
Và họ phải dừng lại.

A young sous-lieutenant said:
Một trung úy trẻ nói:

"Courage, my generals,
"Dũng cảm lên, các vị tướng,

l've found the weak spot of the German defences."
tôi đã tìm thấy điểm yếu trong phòng ngự của Đức."

"Every one is on a vineyard of inferior quality."
"Chúng ta đang bước trên một vườn nho hạng bét."

De Lattre made his decision, "J'attaque."
De Lattre quyết định, "Tấn công."

And for three days,
Và trong ba ngày,

we fought our way through the cellars.
chúng tôi đã đánh tới các hầm rượu.

And on the third day l emerged bewildered, looking towards Dijon
Vào ngày thứ Ba, tôi bỗng bàng hoàng khi hướng đến Dijon

and l realised we'd liberated Burgundy.
và nhận ra chúng tôi đã giải phóng Burgundy.

(narrator) The poets saw beneath the skin.
Các nhà thơ nhìn sâu đến tâm hồn.

Vergissmeinnicht - Forget me not.
Vergissmeinnicht - Xin đừng quên tôi.

"Three weeks gone and the combatants gone
"Ba tuần trôi qua và các chiến sĩ đã ra đi,

returning over the nightmare ground
trở về chiến trường đầy ác mộng,

we found the place again,
chúng tôi lại tìm đến nơi đó,

and found the soldier sprawling in the sun.
và thấy người lính nằm dài trong ánh nắng.

The frowning barrel of his gun overshadowing.
Nòng súng của anh đã gãy gập

As we came on that day, he hit my tank with one
Ngày chúng tôi đến, anh đã bắn xe tăng tôi

like the entry of a demon.
bằng một quả đạn sấm sét.

Look. Here in the gunpit spoil the dishonoured picture of his girl
Kìa. Trong tháp pháo còn vương tấm ảnh người con gái

who has put: Steffi,
nàng đã nắn nót viết tên nàng Steffi,

Vergissmeinnicht, in a copybook gothic script.
cùng tên của loài hoa Vergissmeinnicht.

We see him almost with content, abased,
Anh gần như đã chấp nhận số phận,

and seeming to have paid and mocked at
và dường như đang bị chế giễu

by his own equipment that's hard and good when he's decayed.
bởi chiếc xe tăng vẫn còn đó trong khi anh đang tan đi.

But she would weep to see today
Nhưng hôm nay nàng sẽ bật khóc

how on his skin the swart flies move;
khi thấy bầy ruồi đen đang bò trên da anh,

the dust upon the paper eye,
bụi phủ đầy trên đôi mắt,

and the burst stomach like a cave.
và bụng thì toác ra.

For here the lover and killer are mingled
Nơi người tình và kẻ giết người chỉ là một,

who had one body and one heart.
cùng một thể xác và một trái tim.

And death who had the soldier singled
Và cái chết một mình của người tình

has done the lover mortal hurt.
đã làm nàng thổn thức khôn nguôi.

Remember the war poet, Keith Douglas,
Tưởng nhớ nhà thơ chiến tranh, Keith Douglas,

killed in Normandy in 1944.
hy sinh tại Normandy năm 1944.

Away from the front, beyond the battle,
Cách xa mặt trận, bên ngoài cuộc chiến

the soldiers came and went as strangers.
những người lính đến và đi như những kẻ xa lạ.

(Gray) After a few weeks in the line,
Sau vài tuần ở chiến tuyến,

l got away one afternoon and climbed up into the Apennines
một chiều nọ tôi đi chơi và leo lên ngọn núi Apennnines

and met the old hermit.
và đã gặp một cư sĩ già.

We sat down and began to talk,
Chúng tôi ngồi nói chuyện với nhau,

and of course the artillery in the valley below opened up
và lúc đó pháo binh trong thung lũng bắt đầu khai hỏa

and he began to ask me questions about the war.
và ông ta bắt đầu hỏi tôi về cuộc chiến.

And l gradually became aware
Và tôi dần nhận ra

that he didn't know what was going on.
ông ta không hề biết chuyện gì đang xảy ra.

My attempts to explain what was going on faltered,
Tôi cố gắng giải thích mọi chuyện một cách ấp úng,

not only because of my... rather poor ltalian,
không chỉ bởi vì... tiếng Ý của tôi khá tồi,

but because l suddenly realised
mà còn vì tôi chợt nhận ra rằng

that l couldn't possibly explain to him...
tôi không thể giải thích cho ông ta hiểu...

why Americans, Britishers,
vì sao người Mỹ, người Anh

were fighting in ltaly against Germans
lại đánh nhau với người Đức trên đất Ý

with ltalians on both sides.
và người Ý thì theo cả hai phe.

lt seemed an impossible task.
Đó là một nhiệm vụ bất khả thi.

Even had he been speaking my own language,
Dẫu ông ta có nói được ngôn ngữ của tôi đi nữa

l wouldn't have been able to tell him
thì tôi cũng không thể nào giải thích được

what the war was about,
nguyên nhân của cuộc chiến,

because l didn't really know myself,
bởi vì chính tôi cũng thực sự không biết

in any deeper sense, what the war was about.
nguyên nhân sâu xa của cuộc chiến là gì.

ln a sense, the people l fought with in the war were, in my view, all heroes,
Một mặt, tôi nghĩ những người đang chiến đấu bên tôi đều là anh hùng,

in the sense that they were...
mặt khác thì họ...

tremendous believers
lại là những người tin cuồng nhiệt

in what we were trying to do.
vào những gì chúng tôi đang ra sức làm.

There was an amazing spirit of dedication
Đó là một tinh thần cống hiến đáng kinh ngạc

to the task in hand.
khi thi hành nhiệm vụ.

This was very moving,
Điều này thực sự cảm động

and a tremendous inspiration.
và đã tạo nên một luồng kích thích.

Whose idea it was, of course, you can never trace,
Tất nhiên, anh không bao giờ biết được nó xuất phát từ ai,

but it was a sort of infection.
nhưng nó đã lan tỏa khắp nơi,

This applied to people from all over the world,
đến nhân dân trên toàn thế giới,

and Bomber Command
và Bộ Tư lệnh Ném bom

was an extraordinarily cosmopolitan command.
là một lực lượng đa quốc gia khác thường.

l think, by the time l was in it,
Khi còn ở đó, tôi nghĩ rằng

about 40%% of it came from overseas,
khoảng 40% quân số là người nước ngoài,

mostly from New Zealand, Australia, Canada,
đa phần là từ New Zealand, Úc, Canada,

but also from many other countries
và còn nhiều quốc gia khác nữa

and not all, by any means, British.
chứ không phải toàn bộ là người Anh.

l mean, there were lots of Czechs and Poles
Ý tôi là, có rất nhiều người Tiệp Khắc và Ba Lan

serving in Bomber Command.
chiến đấu trong Bộ Tư lệnh Ném bom.

And the spirit of dedication was, as l say, moving.
Và tinh thần cống hiến này, như tôi đã nói, thật cảm động.

But where it really came from is something l've never understood.
Nhưng nó đến từ đâu thì tôi thực sự không biết.

The task in hand inspired the idea.
Chiến đấu đã sinh ra nó.

ln that sense, l think this was a heroic idea.
Và nếu như thế, có lẽ đó là một ý tưởng anh hùng.

lt's just now and again the nightmare in the night,
Những cơn ác mộng cứ liên tục trở lại,

where you just remember somebody who...
khi anh nhớ đến những người...

You turn around on the deck of a destroyer
Trên boong của một khu trục hạm, anh chỉ cần quay đi một lát,

and next minute he wasn't there.
và ngay khi quay lại thì anh ta đã biến mất.

You know, he'd gone, swept away.
Anh ta đã chết và bị cuốn đi.

Casualties were bad at any time,
Tổn thất lúc nào cũng nặng nề,

but particularly in the last two months of the war.
nhưng trở nên đặc biệt nặng nề trong hai tháng cuối cuộc chiến.

There were men you'd been with for five years.
Có những người ở bên anh suốt 5 năm.

They were not just colleagues.
Họ không chỉ là đồng đội.

You were close. You knew all about them,
Anh thân thiết với họ. Anh biết tất cả về họ,

and you saw them getting knocked off
và thấy họ ngã xuống

in the last few days, particularly sad.
trong những ngày cuối cùng của cuộc chiến, thật đau đớn.

"l am commanded by the Air Council
"Tôi được lệnh của Bộ Không quân

to state that in view of the lapse of time
đến thông báo rằng qua một thời gian dài

and the absence of any further news regarding your husband,
và vẫn không có thông tin gì mới về chồng bà.

Acting Squadron Leader THD Drinkwater DFC,
Giữ chức Thiếu tá không quân, THD Drinkwater DFC,

since the date on which he was reported missing,
kể từ ngày ông ấy được thông báo mất tích,

they must regretfully conclude that he has lost his life
chúng tôi buộc phải kết luận rằng ông ấy đã hi sinh

and his death had now been presumed for official purposes
và bây giờ cái chết của ông ấy chính thức được khẳng định

to have occurred on the 18th of May, 1944."
xảy đến vào ngày 18 tháng 5 năm 1944."

l don't think any of us were, you know,
Tôi không nghĩ bất cứ ai trong chúng tôi

patriotic men in the sense
là những người yêu nước theo kiểu

that we would stand rigidly to attention and wave flags.
sẵn sàng đứng nghiêm và vẫy cờ.

We were just glad to be alive and, in some way, you know,
Chúng tôi vui mừng vì còn sống và theo một cách nào đó,

we were rather proud that
chúng tôi vô cùng tự hào

this kind of army we'd been in for so long,
về quân đội mà chúng tôi đã tham gia lâu nay,

which had done so many daft things
quân đội đã làm nhiều thứ vớ vẩn

and where we'd been bellowed and shouted at
và là nơi chúng tôi bị mắng chửi và quát tháo

and, uh, generally mucked around
và, thường là bận tối mắt tối mũi,

and spent thousands of hours on exercises
trải qua hàng ngàn giờ luyện tập

and standing about in the rain and the mud and the snow,
ngâm mình trong mưa, trong bùn và trong tuyết,

had finally managed to bring off what,
cuối cùng đã mang đến một điều,

when you look at it in fairly cold light, was a pretty big adventure.
mà khi nhìn lại, thì phải nói rằng đó là cuộc phiêu lưu vĩ đại.

(band plays "It's A Long way To Tipperary")

(Vaughan-Thomas) l couldn't understand
Hồi tôi còn trẻ, tôi không hiểu

why people went to Cenotaph ceremonies.
tại sao người ta lại đến dự lễ kỉ niệm ở Cenotaph.

l go now, and l'm proud to go,
Giờ thì tôi lại đi, và rất hào hứng,

because l remember the people who didn't come back
vì tôi muốn tưởng nhớ những người đã ra đi

and out of it comes this terrible feeling in my mind
và chuyện đó đã khiến tôi có một cảm giác khắc khoải

of waste and yet of proud comradeship.
về sự hy sinh và cả tình đồng đội đáng tự hào.

You're lying in a trench
Anh đang nằm dưới chiến hào

and the shells come down.
và pháo đang dội lên đầu.

You're frightened to death.
Anh sợ đến chết.

The chap next to you says:
Anh chàng nằm bên nói:

"Have a cigarette, mate.
"Làm một điếu đi ông bạn.

lt'll go. lt's like rain."
Sẽ qua thôi. Như trời mưa ấy mà."

You realise he's a better man than you.
Anh chợt nhận ra anh ta là người vững vàng hơn mình.

He's given you the strength to go on,
Anh ấy truyền sức mạnh cho anh,

and somehow, that is what you remember out of the war.
và đó là những gì anh nhớ sau chiến tranh.

lt's the comradeship.
Đó là tình đồng đội.

(narrator) Remember the comradeship,
(narrator) Hãy nhớ tình đồng chí,

and remember the suffering.
và nhớ cả những đau khổ.

Another road, another village -
Con đường khác, vùng quê khác -

same orders.
mệnh lệnh giống nhau.

Soldiers.
Những người lính.

Some seeing, not feeling,
Một số nhìn thấy nhưng không động lòng,

others enjoying their work.
những kẻ khác thích thú giết chóc.

(Gray) lt's one of the melancholy aspects of human nature.
Đó là một trong những mảng tối của bản chất con người

You notice it with boys who love to break windows
Có những người thích đập cửa sổ

to hear the glass tinkle,
chỉ để nghe tiếng thủy tinh vỡ,

but there are a great many soldiers
nhưng cũng có một số đông binh lính,

who take a great pleasure
những người thích thú

in destroying people,
trong việc giết chóc,

wasting things.
tàn phá mọi thứ.

l find this aspect of human nature not discussed enough,
Tôi thấy khía cạnh này chưa được thảo luận đầy đủ,

but it is surely one of the causes of warfare.
nhưng chắc chắn nó là một nguyên nhân của chiến tranh.

Remember the dead.
Hãy tưởng nhớ những người đã khuất.

ln the Second World War she started,
Trong Thế Chiến thứ hai,

Germany lost nearly five million dead.
Đức có gần năm triệu người chết.

Two and a half million were killed in action,
Hai triệu rưỡi người chết trong chiến đấu.

one and a half million died in Russian prison camps.
một triệu rưỡi người chết trong trại tù của Liên Xô.

Half a million German civilians
Khoảng nửa triệu thường dân

died in Allied bombing raids,
chết trong các cuộc không kích của Đồng minh,

another half million at the war's end.
khoảng nửa triệu khác chết trong giai đoạn cuối của cuộc chiến.

Remember the dead
Hãy nhớ đến những người đã khuất

and the scarred survivors.
và những người còn sống mang thương tật.

(Frankland) The effect of war
Hệ quả của cuộc chiến

on people who take part in it
đối với những người đã tham gia

is, of course, extremely various.
tất nhiên là rất khác nhau.

Lots of people are maimed, completely,
Rất nhiều người bị tổn thương,

either mentally or physically.
về tinh thần hoặc thể chất.

But l suppose
Nhưng tôi cho rằng

the majority of those who survive, survive apparently intact.
đa số những người sống sót đều không bị thương tật gì.

But there must be marked effects,
Nhưng họ cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt,

and in some ways
và về một phương diện nào đó

the effects are very good on people,
lại có tác dụng tốt đối với họ,

because they feel that
bởi vì họ cảm thấy rằng

they've been able to fulfil themselves.
họ đã có cơ hội thể hiện năng lực.

A lot of people go through life
Nhiều người đã sống cả cuộc đời

without ever feeling a sense of fulfilment,
mà chưa bao giờ có cơ hội thể hiện hết năng lực,

but those who take part
nhưng những người đã tham gia

in hectic war operations
các hoạt động chiến tranh sôi nổi

usually get a sense of fulfilment,
lại có cảm giác ngược lại,

to some extent,
đến một mức độ nào đó,

especially if they believe in what they're trying to do,
đặc biệt nếu họ tin vào việc họ đang làm,

which l think in war
điều mà tôi cho rằng, trong chiến tranh

people tend to do very readily.
người ta thường dễ dàng làm được.

On the other hand, l think there are very bad effects, obvious bad effects.
Mặc khác, tôi nghĩ có những hệ quả rất xấu, rất rõ ràng.

Perhaps one of the less obvious ones
Có lẽ một hệ quả ít rõ ràng nhất

is that people who undertake these operations
là đối với những người đã tham gia vào cuộc chiến,

l think have a tendency to feel afterwards
tôi nghĩ sau đó họ có xu hướng cảm thấy

that society owes them something very special.
xã hội nợ họ thứ gì đó đặc biệt.

And when the war is over,
Và khi chiến tranh kết thúc,

they tend to go home
họ định trở về nhà

or go back to where they came from
hoặc trở lại nơi mà từ đó họ đến

and expect people to look up to them and to look after them,
và mong muốn mọi người ngưỡng mộ và quan tâm đến họ,

which is not what people are going to do at all,
nhưng nói chung không có ai làm thế

nor what people ought to do.
và cũng không việc gì phải làm thế.

Remember the mud.
Hãy nhớ đến bùn lầy.

You get used to it, of course.
Anh tất nhiên phải quen với nó,

You get used to anything...
Anh phải quen với mọi thứ...

easily hardened to other suffering.
để vững vàng trước những gian truân khác.

(man) lt's a curious thing.
(man) Đó là một điều lạ lùng.

You could equate it to television
Anh có thể đánh đồng nó với truyền hình

and what it's done to us, in many ways.
và những gì nó đã làm được cho chúng ta về nhiều phương diện.

The realities of the situation
Tình hình thực tế là

people are still wanting to sweep under the carpet.
người ta vẫn muốn che giấu những điều khó chịu.

l turned round to my kids during...
Khi đang xem vụ ném bom na-pan ở Việt Nam,

the napalm bombing in Vietnam and l said:
tôi quay sang mấy đứa con và nói:

"Just don't sit there.
"Đừng có ngẩn ra thế."

"That is a real child,
"Đó chính là một đứa trẻ

that burning torch running across a field."
chạy ngang qua cánh đồng như một ngọn đuốc sống."

But it means nothing to them.
Nhưng chúng chả hiểu gì cả.

(narrator) That is a real man
Đó chính là một đám người

scrambling for a potato,
giành giật nhau một củ khoai tây,

soon to starve to death.
sắp chết vì đói.

Remember the dead.
Hãy tưởng nhớ những người đã khuất.

ln the Second World War,
Trong Thế Chiến thứ hai,

two and half million Japanese died.
hai triệu rưỡi người Nhật đã chết.

Among them, half a million civilians.
Trong số đó, nửa triệu là thường dân.

Japanese fighting men fought to the death.
Lính Nhật chiến đấu cho đến chết.

Nearly 20 Japanese soldiers were killed
Cứ mỗi người bị thương hay tàn phế

for every one wounded or maimed.
thì có 20 người bị chết.

We had this orthopod, or orthopaedic surgeon, from Baltimore,
Có một bác sỹ chỉnh hình đến từ Baltimore,

and, uh... he gave me the definition that l've used all these many years
ông ấy đã định nghĩa cho tôi điều mà lâu nay tôi thấm thía,

of sympathy for the disability.
sự cảm thông đối với người tàn tật.

He said, "Son, you know where you find sympathy?"
Ông ấy nói, "Con trai, con biết tìm sự cảm thông ở đâu không?"

He said, "You find it in the dictionary
Ông nói: "Con sẽ tìm thấy nó trong từ điển

between 'Shit' and 'Syphilis'."
giữa từ 'Shit' và từ 'Syphilis' (giang mai)."

And l've remembered that all these many years.
Và tôi nhớ điều đó đến mãi về sau.

Remember the civilians who got in the way.
Hãy nhớ những thường dân bị kẹt trong lửa đạn.

You could miss seeing them from a bomber,
Từ một máy bay ném bom, anh có thể không thấy họ

but on the ground the soldiers knew.
nhưng trên mặt đất, thì những người lính biết rất rõ.

(Gray) One of the things that seemed to me to cause most guilt
Một trong những điều tôi thấy tội lỗi nhất

in World War ll
trong Thế Chiến thứ hai

was this failure to discriminate between combatants and non-combatants.
là sự thất bại trong phân biệt giữa binh lính và thường dân.

l felt, even then, as many other soldiers did,
Tôi và nhiều người lính khác cảm thấy

that we were guilty of indiscriminate terroristic bombing.
chúng tôi đã phạm tội ném bom tàn sát bừa bãi.

Many soldiers had to kill innocent women and children,
Nhiều binh lính đã phải giết phụ nữ và trẻ em vô tội,

non-combatants.
những người không cầm vũ khí.

ln this sense, there is such a thing as collective guilt
Về phương diện này, đó là một tội lỗi chung

insofar as this decision was made at the highest levels
đến mức được quyết định bởi cấp cao nhất

and approved by many people,
và được nhiều người chấp thuận,

both soldiers and... and civilians.
kể cả binh lính và dân thường.

(narrator) Remember the dead.
Hãy tưởng nhớ những người đã khuất.

ln the Second World War,
Trong Thế Chiến thứ hai,

America was not invaded or even bombed,
nước Mỹ không bị tấn công hay thậm chí là ném bom,

but the United States lost 300,000 fighting men,
nhưng nước Mỹ đã mất đi 300.000 binh lính,

killed in action far from home.
hy sinh trong cuộc viễn chinh.

Well, what l found when l came home,
Điều mà tôi nhận ra khi trở về nhà,

and l've been rather disgusted with myself ever since,
và tôi khá bực mình với bản thân kể từ đó,

was that, uh...
đó chính là, ừm...

the readjustment to their kind of life,
điều chỉnh lại theo lối sống của xã hội,

the life that l led before myself,
như lối sống trước kia của tôi,

was virtually impossible,
là chuyện hầu như không thể.

because however much you hate being in a war,
bởi vì dù anh căm ghét tham gia chiến tranh như thế nào đi chăng nữa

the things that you come back to seem very, very trivial.
thì những gì anh phải quay trở lại xem ra rất, rất tầm thường.

Reporting the local council
Những chuyện như hội đồng địa phương

talking about a new gents' lavatory, things like this,
thảo luận về việc xây dựng nhà vệ sinh nam mới

don't seem to matter at all.
dường như chẳng khiến tôi quan tâm.

And, of course, these things matter to the people around you.
Nhưng, tất nhiên là những người khác thì quan tâm.

And l shut up, l shut myself in,
Rồi tôi im lặng và tự nhốt mình

for about a year.
trong khoảng một năm.

l must have behaved extremely badly,
Lúc đó hẳn tôi đã cư xử rất tồi,

l'm well aware of it.
tôi nhận thức được điều đó.

And l've never forgotten it, and l've never ceased to feel sorry for it,
Tôi không bao giờ quên và không ngừng hối tiếc về điều đó,

because it must have made life pretty intolerable
bởi nó đã khiến cho cuộc sống trở nên khó chịu

for the people around me.
đối với những người quanh tôi.

But it was just that l couldn't...
Nhưng chuyện chỉ là tôi không thể...

l couldn't... communicate.
không thể... giao tiếp.

l had lost my sense of communication
Tôi mất cảm giác về giao tiếp

with the people that l had known for all those years,
với những người tôi quen suốt chừng ấy năm,

because l had begun to understand an entirely new breed of people
bởi vì tôi bắt đầu hiểu rằng cả một thế hệ người Mỹ mới

who were all thrown together, um...
đã cùng được đưa...

in a common thing. l think that was it.
vào một nơi chung. Tôi nghĩ đó chính là lý do.

(narrator) More roads to more villages.
Càng tới những vùng quê,

More orders to obey.
càng nhiều mệnh lệnh phải tuân theo.

"Corporal, take two men and clear the village."
"Hạ sĩ, mang theo hai người và kiểm tra ngôi làng."

"Leave the men behind for now."
"Để đàn ông lại."

"Move the women and children."
"Chuyển phụ nữ và trẻ em đi."

"Corporal, hurry the goodbyes up, will you?"
"Hạ sĩ, nhớ thúc họ chia tay nhau thật nhanh nhé."

(Gray) l think it has taught me, all the rest of my life,
Tôi nghĩ đó là một bài học cho nửa đời còn lại của tôi,

that there is a line which a man dare not cross,
rằng có một ranh giới không ai dám vượt qua,

a line which separates the reasonably just and human
một ranh giới phân biệt giữa công lý và nhân đạo

from the mere functionary.
với việc thực thi mệnh lệnh.

(narrator) The corporal and the soldiers have wives and children too.
Hạ sĩ và binh lính, họ cũng có vợ con.

Remember the Russian dead.
Hãy tưởng nhớ những người Liên Xô đã khuất.

ln the Second World War,
Trong Thế Chiến thứ hai,

the Soviet Union, already bled by Stalin,
Liên Xô, vốn đã bị đổ máu dưới tay Stalin,

lost... 20 million dead.
đã mất... 20 triệu người.

Millions in action on Russian soil -
Hàng triệu người chết khi chiến đấu trên đất Liên Xô -

the bloody defeats of '41 and '42,
những thất bại đẫm máu năm 41 và 42,

the bloody victories of '43 and '45.
những chiến thắng đẫm máu năm 43 và 45,

And millions of prisoners of war died in German hands,
Và hàng triệu tù binh đã chết dưới tay quân Đức,

deprived of food, clothing, shelter.
không thức ăn, quần áo và chỗ ở.

For these prisoners, no escape.
Không có lối thoát cho những tù nhân đó.

About a million were shot.
Khoảng một triệu người bị xử bắn.

And millions of Russian civilians died from shooting, bombing, shelling,
Và hàng triệu thường dân Nga chết vì bị bắn, ném bom, pháo kích,

forced winter marches, engineered starvation.
chống chọi với mùa đông, đối mặt với cái đói.

20th-century total war.
Cuộc chiến tổng lực thế kỷ 20.

Remember the Russian dead...
Hãy tưởng nhớ những người Liên Xô đã khuất...

the 20 million.
20 triệu người.

Soldiers, remember the dead.
Binh lính, hãy tưởng nhớ những người đã chết.

Remember all the others.
Hãy nhớ tất cả những người khác.

15 million Chinese died in the Second World War,
15 triệu người Trung Quốc chết trong Thế Chiến thứ hai,

most from starvation.
hầu hết do nạn đói.

And in occupied Europe,
Và ở châu Âu,

more than a million and a half Yugoslavs died
hơn một triệu rưỡi người Nam Tư đã chết

for a country that never stopped fighting.
vì một đất nước không bao giờ ngừng chiến đấu.

And three million Poles
Và ba triệu người Ba Lan

and more than five million Jews.
cùng hơn năm triệu người Do Thái.

And over half a million Frenchmen and women,
Hơn nửa triệu đàn ông và phụ nữ Pháp,

many in the Resistance.
nhiều người thuộc lực lượng kháng chiến.

And brave men and women in Norway and Holland and Denmark and Belgium.
Và những người dũng cảm ở Na Uy, Hà Lan, Đan Mạch và Bỉ.

And hundreds of thousands in Czechoslovakia,
Và hàng trăm ngàn người ở Tiệp Khắc,

Romania, Bulgaria, Hungary.
Romania, Bulgaria, Hungary.

And over 300,000 Greeks.
Và hơn 300.000 người Hy Lạp.

And half a million ltalians
Và nửa triệu người ở Ý,

in a country that was fought over and fought on both sides.
một quốc gia đã chiến đấu ở cả hai phe.

And Spaniards in Russia
Cả người Tây Ban Nha ở Liên Xô,

and lndians in Burma.
và người Ấn Độ ở Miến Điện.

Remember them all.
Hãy nhớ tất cả.

55 million dead.
55 triệu người chết

"l did not know death had undone so many."
"Tôi không biết là lại có nhiều người chết như thế."

Mothers and daughters,
Những người mẹ và con gái,

fathers and sons.
những người cha và con trai.

The young are too young to remember,
Những đứa trẻ quá nhỏ để có thể nhớ hết,

perhaps too young to understand.
và có lẽ cũng quá nhỏ để có thể hiểu.

(Frankland) One of the great effects of war
Một trong những hệ quả lớn nhất của cuộc chiến

upon people who take part in it
đối với người tham gia

is the extent to which it tends to cut them off
là ở một mức độ nào đó, nó có xu hướng tách họ

from both their elders and their own children.
khỏi cha mẹ họ và cả con cái họ.

And, um, the same thing applies, in a different way,
Và, ừm, cũng như vậy, nhưng theo một cách khác,

as between a father and a son.
ví như giữa cha và con trai.

l mean, l feel this myself
Ý tôi là, tôi tự nhận thấy

in my own relationship with my parents
trong mối quan hệ với cha mẹ tôi

at the time of the war and with my children today, that,
vào thời chiến và với con cái tôi bây giờ,

in a sense, they neither can nor wish to envisage
có một điều, đó là họ không thể tưởng tượng ra

the circumstances in which we lived in the war.
những hoàn cảnh mà chúng tôi đã trải qua trong chiến tranh.

And we have a rather arrogant feeling that they ought to wish to understand
Và chúng tôi kiêu căng cho rằng họ nhất định muốn biết

these dreadful things that happened to us,
những điều khủng khiếp đã xảy đến với chúng tôi,

but they don't.
nhưng không phải thế.

And this cuts one off both from the older and the younger generation.
Và điều đó đã tách chúng tôi khỏi lớp già và lớp trẻ.

People are, in any case,
Tôi cho rằng, con người, trong mọi trường hợp,

cut off from these generations.
đều có sự ngăn cách với các thế hệ đó.

There is a generation gap under any circumstances,
Khoảng cách thế hệ là điều luôn xảy ra,

but l think war,
nhưng tôi nghĩ chiến tranh,

as in so many other aspects of life,
cũng như nhiều khía cạnh khác của cuộc sống

tends to emphasise those sort of considerations,
có khuynh hướng đào sâu thêm những ngăn cách đó,

and very much so in creating
và có vai trò rất lớn trong việc tạo ra

and nourishing a generation gap.
và nuôi dưỡng khoảng cách thế hệ.

(♪ fairground music)

(narrator) Nuremberg.
Nuremberg.

Here on this ground, Adolf Hitler spoke to the National Socialist Party
Tại nơi này, Adolf Hitler đã phát biểu với Đảng Xã hội

and to the German nation, 40 years ago.
và với cả nước Đức 40 năm về trước.

40 years on, West Germany's chancellor,
40 năm sau, thủ tướng Tây Đức

twice elected by popular vote,
từng hai lần được bầu bằng bỏ phiếu,

is Willy Brandt.
là Willy Brandt.

Brandt was a traitor to Hitler's Germany.
Brandt là kẻ phản bội đối với nước Đức của Hitler.

He fought in the Norwegian Resistance.
Ông tham gia chiến đấu kháng chiến ở Na Uy.

ln Warsaw, as in Jerusalem,
Ở Vác-sa-va, cũng như ở Jerusalem,

he remembers the dead.
ông ấy tưởng nhớ những người đã khuất.

Of all Germans alive today,
Trong số những người Đức còn sống hôm nay,

half were not born
một nửa chưa được sinh ra

when the Second World War began.
khi Thế Chiến thứ hai bắt đầu.

(Drinkwater) We have things to remember him by.
Chúng tôi có những vật tưởng niệm đến ông ấy.

We've got one here from Buckingham Palace.
Chúng tôi có một thứ gửi từ cung điện Buckingham.

"The Queen and l offer you our heartfelt sympathy
"Nữ hoàng và tôi chân thành chia sẻ

in your great sorrow."
nỗi tiếc thương sâu sắc của các bạn."

"We pray that your country's gratitude
"Chúng tôi cầu nguyện rằng sự nhớ ơn của đất nước

for a life so nobly given
đối với hi sinh này

in its service may bring you some measure of consolation."
sẽ mang lại cho các bạn một phần nào an ủi."

(man reads roll of honour) 1939-45.
1939-45.

E Bickerstone, J Curtis,
E. Bickerstone, J. Curtis,

E Fraser, L Humphrey,
E. Fraser, L. Humphrey,

G Nixon, A Schofield,
G. Nixon, A. Schofield,

L Chandler, A Flower,
L. Chandler, A. Flower,

S Horan, C Nixon...
S. Horan, C. Nixon...

(bugle plays the Last Post)

(narrator) They were very young.
Họ còn quá trẻ.

They did not ask to die as heroes.
Họ không muốn chết như những người hùng.

They would rather have lived for those that loved them,
Họ chỉ muốn sống với những người yêu thương họ,

those they loved.
và những người họ yêu thương.

(Drinkwater) And this was the last letter he ever wrote to his wife...
Và đây là lá thư cuối cùng anh ấy viết cho vợ...

"Darling, let me tell you again l love you."
"Em yêu, hãy để anh nói anh yêu em thêm một lần nữa."

"This past weekend has made me so pleased that you are my wife
"Cuối tuần vừa rồi anh đã rất hạnh phúc vì có em là vợ

because l am so in love with you
và bởi vì anh rất yêu em

and l know l shall love you for the rest of my life."
và anh biết rằng anh yêu em cả cuộc đời."

"And darling, thank you for loving me."
"Và em yêu, cảm ơn vì đã yêu anh."

"My sweet, l am sure you have got something belonging to me
"Em yêu, anh chắc là em có một thứ gì đó thuộc về anh

because l am always so happy when l am with you,
bởi vì anh luôn hạnh phúc khi anh được bên cạnh em,

but as soon as we are apart, l just go as flat as can be."
nhưng ngay khi ta xa nhau anh đã thấy thật trống trải."

"l am like a man with no brain, but only a memory for you."
"Tâm trí anh tràn ngập hình bóng em."

"Oh, darling, it is terrible."
"Em yêu, điều đó thật khủng khiếp."

"Please don't think l am sloppy or stupid,
"Đừng nghĩ rằng anh cẩu thả hay ngu ngốc,

though l may be, but l just can't get over it."
mặc dù có thể là vậy, nhưng anh không chịu đâu."

"Perhaps l am a bit tired tonight,
"Có lẽ tối nay anh hơi mệt,

and after a night's rest l shall be better
sau khi nghỉ ngơi có lẽ anh sẽ ổn

and able to write you a nice letter."
và có thể viết một lá thư hay hơn."

"Anyway, l'll see."
"Dù sao, để xem thế nào."

"l'm afraid, darling, my operational flying days are nearly over."
"Em yêu, anh sợ rằng những ngày chiến đấu của anh đang tới gần."

"The wing commander has told me twice already this evening
"Chỉ huy đã nói với anh hai lần vào tối nay

that l can't go on so many shows in future,
rằng anh không nên tham gia thêm các chiến dịch nữa,

and he is very concerned about it."
và ông ta rất quan tâm tới điều này."

"He said, 'Out of fairness to you and your wife,
"Ông ta nói, 'Thật không công bằng với anh và vợ anh,

l don't intend for you to stay on ops much longer,
tôi không định cử anh tham gia thêm các chiến dịch nữa

even if you want to."'
dù anh có muốn.'"

"You see, there was something in what l said."
"Em có hiểu được điều mà anh đang nói không."

"But, hell, l am going to miss this life."
"Nhưng, quái quỷ, có thể anh sẽ nhớ cuộc sống này."

"l have had over three years of it
"Anh đã sống hơn ba năm với nó

and the trouble is now
và vấn đề là giờ đây

that l know nothing else."
anh không còn quan tâm gì nữa."

"My sweet, l must off to bed now."
"Em yêu, anh phải đi ngủ đây."

"l can hardly see what l'm writing."
"Anh không thấy mình đang viết gì nữa."

"l love you, my own precious darling,
"Anh yêu em, em yêu dấu của anh,

more than anything else in this world."
hơn bất kỳ thứ gì trên đời."

"Yours forever, Tom."
"Bên em mãi, Tom."

(narrator) At the village of Oradour-sur-Glane,
Tại làng Oradour-sur-Glane,

the day the soldiers came,
ngày bọn lính Đức đến,

They killed more than 600 men, women and children.
Chúng đã giết chết hơn 600 đàn ông, phụ nữ và trẻ em.

Remember.
Hãy nhớ.


Dự án "The World At War" chính thức bắt đầu vào ngày 9/3/2011 và hoàn thành vào ngày 9/62011.


Trong quá trình thực hiện xin được cảm ơn các thành viên Subits đã nhiệt tình tham gia vào dự án.


Biên dịch: hungbaobs, htcuong47n, tmhung89, tule193


Biên tập: nomad, hungbaobs


Các nhà tài trợ UL: Marko, dark_dragon6789, nghthanh95, nta139 và hdvnbit.org


PhudeViet.org

Bạn đang ở chế độ luyện nghe

Hãy tập trung luyện nghe
bằng cách xem phim không phụ đề.

Khi gặp khó khăn hãy bấm dừng lại
hoặc phím tắt space trên bàn phím
để hiển thị đoạn hội thoại
không nghe được. Quá trình này sẽ giúp b nâng
cao kỹ năng nghe 1 cách nhanh chóng.

Chưa có tài khoản, click vào đây để đăng ký

Đăng ký qua cổng Google Đăng ký qua cổng Facebook

HOẶC TẠO TÀI KHOẢN TRỰC TIẾP

Hide

Error message here!

Error message here!

Quên mật khẩu? Nhập email của bạn vào ô dưới. Hệ thống sẽ gửi mật khẩu mới về email của bạn.

Error message here!

Trở lại đăng nhập

Đóng
giây

1,067 Học viên
The World at War -Tập 26
Chiến tranh thế giới

Tập

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Phim truyền hình tài liệu “The World of War” đề cập đến toàn bộ lịch sử Chiến tranh thế giới thứ II từ nguyên nhân mồi lửa cuộc chiến những năm 1920 đến hậu quả cuộc Chiến tranh lạnh thập niên 50. Bộ phim nhấn mạnh những câu chuyện chi tiết bên trong, những tài liệu bí mật được cất giấu tại Đức và Nhật như: chiến lược đối phó Hitler, cuộc sống chung dưới chế độ độc tài phát xít, đặc biệt tập trung chủ yếu vào người Do Thái.

Bình luận (2):

Bạn phải đăng nhập để thực hiện bình luận

Ẩn phụ đề
Bạn đang ở chế độ luyện nghe, Tập trung nghe và ấn pause để xem được đoạn phụ đề muốn kiểm tra